Ik heb 5 april nooit als een belangrijke datum in mijn hoofd gehad, maar inmiddels weet ik dat op die dag, in 1921, Alphons Diepenbrock overleed. En dan moet ik meteen toegeven dat Diepenbrock niet een componist is waar ik veel van gespeeld heb, dus misschien vergeet ik het ook meteen weer. Maar hij is wel een van die vaderlandse toonmeesters waar je de naam van kent. Door straatnamen bijvoorbeeld. Door zijn vriendschap met Gustav Mahler. En als cellist ben je natuurlijk blij met zijn Berceuse:
Een interessante componist is hij zeker, ondergewaardeerd en te weinig gespeeld. Hij heeft ook niet zoveel gecomponeerd, was in zekere zin een amateur, een autodidact, die vooral in zijn levensonderhoud voorzag als leraar klassieke talen. Daarom was ik blij dat hij dit seizoen bij ons op het programma stond en ondanks alle restricties inderdaad ook is uitgevoerd. Niet voor publiek, dat mocht niet, maar voor de camera's, dus daar kunnen we blijvend van genieten . Im grossen Schweigen is een prachtig expressief lied met een groot aandeel voor het orkest en dat is met uitvoerders als Lahav en Matthias Goerne echt genieten. Voor mij nog extra omdat ik aan de voorbereiding, de opname en de montage een bescheiden steentje mocht bijdragen. Je hoopt dat zo'n jubileumjaar, zo'n opname en nog een mooie biografie van Leo Samama, helpen om zijn muziek vaker te kunnen laten klinken.
Maar 5 april wordt zeker door veel meer muziekliefhebbers geassocieerd met de verjaardag van een dirigent die er veel aan gedaan heeft om niet vergeten te worden: Herbert von Karajan. 113 jaar zou hij vandaag geworden zijn. Misschien is het goed om juist vandaag eens stil te staan bij zijn erfenis op het gebied van het filmen van orkestconcerten. Dat zijn wij, in deze tijd waarin vele orkesten voor lege zalen spelen, hem wel verplicht. Daarvoor is ooit een boeiende documentaire gemaakt die op youtube te zien is: Herbert von Karajan. Maestro for the screen.
Veel mensen uit zijn omgeving komen aan het woord en er ontstaat een beeld dat zeker niet uitsluitend positief is. Ik wist wel dat hij een control freak was en zich tot in details met al zijn opnames bemoeide. Maar nieuw voor mij was welke grote regisseurs zijn leermeesters waren en wat hij daar vervolgens mee gedaan heeft. Vooral die experimentele fase, waarin alles nog nieuw is, er van alles uitgeprobeerd wordt en veel tijd gestoken kan worden in de voorbereidingen, is het meest boeiend. Boeiender dan het latere resultaat, wanneer hij zichzelf toch wel erg veel in beeld wil hebben. Wat niet wegneemt dat de bewegingen van een dirigent vaak een effectief hulpmiddel kunnen zijn om door de muziek te worden meegenomen. De ene dirigent doet dat mooier dan de ander - het repetitiefragment van de Vierde Schumann suggereert wel dat Karajan dat enorm gecultiveerd heeft - maar als het werkt werkt het. Ook de verschillende manieren waarop de musici gefilmd worden speelt daarin een belangrijke rol. Beelden die de klank van de instrumenten kunnen intensiveren, dat vind ik een mooi uitgangspunt. Er zit meer intrigerend materiaal in deze documentaire. Om misschien een volgende keer nog eens op door te gaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten