De lente mag zich dan laten bewonderen in zomerse temperaturen, het orkest rijgt de ene jubileumviering aan de volgende, met gisteren nog een spetterend gala, maar de toonsoort van het programma waarmee we de komende week Europa doorkruisen is f mineur.
En wat maakt dat uit?
In vroeger tijden werden er aan toonsoorten karakters, gevoelsladingen toegekend.
Bij een bepaalde emotie hoorde een toonsoort en musici en luisteraars waren zich daar ook van bewust. Dat bewustzijn is grotendeels verdwenen, maar een hele avond in één toonsoort gaat ook ons tegenwoordig niet in de koude kleren zitten.
F klein staat voor: depressie, rouw, vertwijfeling, 'unaussprechlich tiefe Schwermut, Grab verlangende Sehnsucht' 'Grauen oder ein Schauder verursachen' , of volgens Grétry (1797) schrijft: la plus pathétique de toutes. In dat soort termen werd er over gedacht.
En het past natuurlijk naadloos op die Vierde van Tsjaikovsky, geschreven in emotionele nood na de dramatische vergissing van zijn huwelijk. Pathetischer dan de Pathétique. En Tsjaikovsky is wel gewend in mineur te schrijven en met veel mollen, zoals het overbekende Eerste pianoconcert in bes, of zijn laatste strijkkwartet in es, met wel zes mollen aan de sleutel.
En het valt misschien wel mee want de symfonie doorkruist nog talloze andere toonsoorten en eindigt gewoon in majeur. Juichend en uitbundig! In Yannicks versie houden we ons bepaald niet in, met wellicht een extra schrijnend effect.
Meer dan honderd symfonieën schreef hij, maar slechts een achttal in mineur..
En Haydn toont zich meer de meester van de beperking.
Elk deel in de hoofdtoonsoort, op een charmant Trio in majeur na.
Maar wat een drama! Het voelt als theatermuziek.
De ondertitel La passione suggereert de kerk, maar ik ga voor het operatheater.
De Scala in Milaan bijvoorbeeld.
En daar beginnen we, als vitale honderdjarigen, onze tournee.
F mineur:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten