Bach

Het einde van het jaar is traditioneel de periode van de lijstjes, de overzichten, de scores.
Vorig jaar kwam The Gramophone met het beste orkest ter wereld, wat toevallig van Nederlandse bodem kwam. Nu hebben ze het beste koor bepaald. Geen Nederlandse koren in de top 20, wel Collegium Vocale uit Gent, die laatst met het RPhO in Mahler 2 schitterden.
En het Radiokoor uit Stockholm, die met ons het Requiem van Brahms zongen op het afscheidsconcert van Valery Gergiev (ook op dvd).
Van mij had het Omroepkoor er best in gemogen, maar die kennen ze vermoedelijk in het buitenland minder goed dan al die Engelse koren die op de lijst staan. Ik weet niet wat de minister en staatssecretaris morgen gaan voorstellen, maar misschien moet het koor de komende jaren wat vaker naar het buitenland reizen om haar internationale reputatie te versterken.

Bovenaan staat het Monteverdi Choir. De keren dat ik ze met John Eliot Gardiner heb gehoord was ik inderdaad diep onder de indruk. Niet alleen van hun koorklank, maar ook individuele prestaties in Mozart-opera's bijvoorbeeld, staan nog duidelijk in mijn geheugen gegrift. Zij hebben in 2000 een heel jaar aan Bach gewijd, een project om jaloers op te worden.
Want als er ooit één componist recht heeft op een eerste plaats, dan is het wel Johann Sebastian Bach. Niet alleen muziek van een ongelooflijke kwaliteit, maar ook met een louterende werking voor musici en luisteraars. En Gardiner kon zo een jaar lang in zijn huid kruipen, zijn keuzes als componist meevoelen. Wat moet dat met een mens doen?
Hij heeft beloofd er een boek over te schrijven. Ik ben heel benieuwd, en wil het zeker lezen.

Ik heb weleens gehoord dat Ivan Fischer Bach-motetten gebruikt tijdens de repetities van zijn Budapest Festival Orkest. Dat is wat onorthodox, maar ik kan me voorstellen dat dat voor de ontwikkeling en de klank, het  gezamenlijk ademen, van een orkest goed kan zijn. Ik denk niet dat Yannick dat in Rotterdam nog eens gaat introduceren, daarvoor ontbreekt doorgaans de tijd.

Pablo Casals, een van de allergrootsten in ons vak, begon de dag altijd met Bach. Ik heb weleens gedacht dat iets dergelijks op scholen ook niet slecht zou zijn, ware het niet dat niemand zal luisteren. Maar als het wel zou kunnen, vermoed ik dat het een positief effect op verschillende aspecten van een school zou kunnen hebben. Ik zou het de verschillende fracties in de Tweede Kamer aanraden, als moment van meditatie, voordat er belangrijke beslissingen worden genomen.
En de ambtenaren van OCW, inclusief de minister en staatssecretaris; elke ochtend verplicht een deeltje Wohltemperiertes Klavier voordat de koffie-automaat wordt aangezet.

Ze kunnen ook deze week naar de Doelen komen. Drie keer Bach op vrijdagavond. Een Vioolconcert, gereconstrueerd, een deel uit Musikalisches Opfer, prachtig geïnstrumenteerd door Webern, en de Tweede symfonie van Schumann. Romantische muziek natuurlijk, maar zo doordrenkt van de oude Bach. Vooral dat Adagio, een van de mooiste en gevoeligste delen die Schumann ooit voor orkest schreef, met een thema dat direkt uit Musikalisches Opfer komt.
Een avond voor Bach-liefhebbers. En wie is dat niet?