Bekend

Mark Elder was al lange tijd niet meer bij ons geweest, maar gedurende de week herinnerde ik me steeds meer van vorige keren.

Een gewoonte waarin hij zich onderscheidt van bijna al zijn collega's is de manier waarop hij de orkestmusici bij hun (voor)naam aanspreekt. Hij zal vast ergens een lijst klaar hebben liggen maar veel namen onthoudt hij, inclusief de uitspraak, wat voor een Engelsman niet altijd eenvoudig zal zijn. Het is wel een merkwaardige ervaring om van een langsreizende gast namen te horen die ik zelf nog niet ken, zoals bijvoorbeeld een Koreaanse achtste hoornist.


Wat ik me van Elder ook had kunnen herinneren is de inleidende woorden op het podium. Janacek was het toen, Taras Bulba, als ik me niet vergis. Een collega, die net een inleiding voor de Vrienden had gehouden, en daar veel voorbereiding aan had gehad, was daar niet zo blij mee. Maar het kan zeker goed werken. Misschien dat niet iedereen in de zaal Engels verstaat of behoefte heeft aan achtergrondinformatie, maar Elder weet knap de sfeer van een stuk in woorden te vangen en de muziek in zijn historische omgeving te plaatsen. Ik sluit niet uit dat een deel van de verpletterende uitwerking die de Vierde Sjostakovitsj vrijdag blijkbaar op het publiek in de zaal had aan zijn introductie kan worden toegeschreven. En ook voor ons kan het nuttig zijn.

Komende week staan weer andere 'gems' op het programma, maar dan meer van het soort 'highlights', misschien wel 'music for the millions'. Zonder enige negatieve bijklank, overigens. Integendeel.
Het Eerste vioolconcert van Bruch werd, denk ik, een tijd geleden veel meer gespeeld dan nu. Net als het Pianoconcert van Grieg, het Tweede pianoconcert van Rachmaninov, dat soort stukken. Een vorm van romantiek waar nu misschien minder plaats voor is.
Bruch stond altijd, zonder uitzondering, op een lp samen met Mendelssohn. Milstein, Grumiaux, de piepjonge Mutter, Perlman, ik zie de hoezen nog voor me. Bruch heeft nog twee vioolconcerten geschreven, en een Schotse Fantasie, die vooral door Heifetz werd gepropageerd, maar geen van die stukken kon dat vioolconcert in g mineur van zijn troon stoten. En het blijft heerlijke muziek. Het zal zeker smullen worden met een solist als Sarah Chang. Zij combineert het op haar cd overigens met het concert van Brahms, maar op youtube zijn natuurlijk ook live-registraties van haar te vinden.

Die Orgelsymfonie van Saint-Saëns is weer een ander verhaal. De Derde en laatste van zijn symfonieën, en misschien nog niet zo heel lang zo populair. Dat begon vooral in de 70-er jaren, toen de popsong 'If I had words', met het thema uit de finale aan de haal ging. Later werd het stuk gebruikt als filmmuziek in Babe, ook nooit slecht voor de verkoopcijfers.  

Overigens is het aandeel van het orgel in deze symfonie ook weer niet zo dominant, eigenlijk meer een belangrijk orkestinstrument, dat in twee van de vier delen mee speelt. Wel duidelijk hoorbaar natuurlijk, want achter zo'n orgel, zeker dat in de Doelen, kun je je niet makkelijk verstoppen. Alle gelegenheid dus om Hajo Boerema, doorgaans verborgen achter het grote orgel in de Laurenskerk, eens te zien spelen. Hij is specialist in het Franse romantische repertoire en heeft een van de leukste websites die ik ken, onder musici. Een aanrader: http://hayoboerema.com/