zondag 29 januari 2012

memoriam

Je raakt eraan gewend.
Belangrijk nieuws, zoals overlijdensberichten, verspreiden zich razendsnel via internet.
Vooral facebook wordt daarvoor intensief gebruikt.

Ook voor he melden van gestolen instrumenten overigens. Vrijdag nog een hoorn, die op Amsterdam CS werd ontvreemd. Merk en nummer zijn zo in no time in de hele muziekwereld bekend (Alexander 103, serienummer 14643) en het instrument eigenlijk niet meer te verhandelen. En veel koper zit er ook niet in, heb ik me laten vertellen.



Overlijdensberichten van de afgelopen weken die mij, als musicus, opvielen zijn natuurlijk van Gustav Leonhardt, Rudi van Dantzig en als laatste Paavo Berglund. Een Finse dirigent die misschien niet zo heel beroemd was maar onder orkestmusici en collega's zeer hoog gewaardeerd werd. Heel integer. Niet alleen vermaard om zijn Sibelius, maar ook bijvoorbeeld symfonieën van Brahms wist hij, zonder te veel romantiek en vibrato, ongelooflijk helder, natuurlijk en spannend uit te voeren. Ik herinner me ook een prachtige Schubert-9, vol energie, de laatste keer dat hij bij ons in Rotterdam was. Hij behoorde tot de linkshandige dirigenten, maar dat stoorde nauwelijks. Als violist speelde hij trouwens ook links, wat zeer uitzonderlijk is! Maar volgens de verhalen kon hij op een gewone viool ook mooi spelen.



Leonhardt heb ik nooit als dirigent meegemaakt, maar wel concerten van hem gehoord en ooit wel eens in zijn prachtige grachtenhuis in Amsterdam geweest. Een reus, een aristocraat, die leefde voor de muziek en die, hoewel lichamelijk al verzwakt, nog tot een paar weken geleden optrad. Dat laatste concert, in Parijs, is op youtube gezet, als eerbetoon. Nog zo'n verworvenheid van internet: http://www.youtube.com/watch?v=UUy0VJfD_o8

Ook Rudi van Dantzig was al lange tijd ziek.
Van onschatbare betekenis voor de danswereld, in Nederland, maar ook internationaal.
Een andere parel van het Nederlandse dansen overleed vorige weekend. Ton Lutgerink was een van de artistiek leiders van het Onafhankelijk Toneel en in die hoedanigheid heb ik hem leren kennen.
Er was vandaag een korte documentaire over hem op de NTS waarin hij, hoewel al ziek, nog naar voren komt als de sprankelende, fantasievolle, zoekende en inspirerende artiest die hij was. Een warme persoonlijkheid.
Ik heb mogen meemaken hoe hij bij de audities van de opera-producties, die we als Domestica met het OT hebben gedaan, met de zangers aan het werk, aan het bewegen ging. Niet alleen kwam je als commissie daardoor veel meer te weten over een zanger, maar het had meestal ook een bevrijdende werking, waardoor de vocale prestatie alleen maar overtuigender werd. Met een enorme fantasie maar ook bijzondere gevoeligheid voor het karakter van de gezongen aria's leidde hij de zanger door de ruimte, lokte reacties uit en stelde hen op hun gemak. Ik denk dat hij daar een unieke eigen bewegingstaal voor ontwikkeld had en velen daarmee beïnvloed.
Iets daarvan is te zien in een filmpje van een voorstelling met Cora Burggraaf, die ik vorig jaar zag:
Ton zal node gemist worden.

Maar dat niet alles snel en over het internet verspreid wordt bleek afgelopen week.
Binnen het RPhO zijn de laatste tijd ineens veel meer sterfgevallen aan de orde, dan ik me van de jaren hiervoor herinner. Dat zal toeval zijn en kan te maken hebben met wie ik nog wel en wie niet meer heb meegemaakt. Coen van der Heide was allang ziek maar hoorde er nog echt bij, Jo Hagen had toch pas kort geleden afscheid genomen. En vorige week kwam ineens het bericht, mondeling via oud-collega's van András Hegyi.
Met András heb ik jarenlang in de cellogroep gezeten, dus ook vaak als lessenaargenoot.
Een Hongaar met een fijn gevoel voor de Nederlandse taal en een grote belangstelling voor techniek. Techniek in het algemeen, maar ook cellotechniek in het bijzonder. Hij had overal een oplossing voor en was ook als leraar zeer gewaardeerd.
Hij is vorige week in Boedapest overleden en daar zal hij volgende week ook begraven worden.
En dit is dan zo'n uitzonderlijk geval waarbij geen berichten via internet of een advertentie in een krant verschijnen en het nieuws dus langzaam doordringt tot alle mensen die het willen weten.
En misschien past dat ook wel bij zijn bescheiden karakter.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten