zondag 6 september 2015

Irresistible Rachmaninov

Bij het orkest zijn we al weer een paar weken aan de slag.
Potsdam, Veerhaven, Robeco.
Ook Domestica Rotterdam is alweer op stoom voor de opening van een nieuwe serie in de Laurenskerk: Vier!
Toch was er nog weinig aandrang om te schrijven.
Liever nog even blijven hangen in de loomheid van de toch wel wat erg warme zomer.
Maar inmiddels valt de regen met bakken uit de lucht en kondigt Rachmaninov zich aan.
Een Gergiev-Festival vol symfonieën en pianoconcerten.
Alle symfonieën?
Het Festival beweert het, en ik dacht het, maar het is niet helemaal waar.
De Tweede spelen we regelmatig, een meeslepend en populair werk, maar we mogen ons nu ook storten op de Derde en genieten van de Eerste, in de handen van onze Mariinsky-collega's.
Pas onlangs hoorde ik dat er ook nog een jeugd-symfonie bestaat, een eendelig werk uit 1891.
Hij was 18 jaar toen hij het schreef en kwam pas een paar jaar na zijn dood in de openbaarheid.
Het Hofstads jeugdorkest in Den Haag speelt het dit seizoen, maar niet in het Gergiev Festival.
En de pianoconcerten?
Alle vier op een dag, met louter topsolisten.
En de dirigent die je je bij dit repertoire wenst.
Dat kan een mooie vergelijking opleveren, een festival waardig.
En een veelkeurig beeld van de componist, die ook tot de meesterpianisten van zijn generatie gerekend mag worden en ook als dirigent zijn mannetje kon staan.
De Paganini-rhapsodie klinkt al op vrijdagavond.
Je zou kunnen zeggen dat het Vijfde pianoconcert ontbreekt, maar dat gaat dan om een bewerking van Alexander Warenberg van de Tweede symfonie. En dat stuk klinkt wel degelijk tijdens het festival.
Hij heeft ze allemaal, behalve dat laatste, zelf gespeeld en opgenomen. Hij was een fantastische pianist waar nog talloze opnames van te beluisteren zijn. Een uitvoerig overzicht is te vinden op internet.
Ik heb altijd met veel genoegen naar zijn opnames met violist Fritz Kreisler geluisterd. Zonder hen zou de Derde sonate van Grieg waarschijnlijk buiten het vioolrepertoire zijn gevallen.

Het was Arthur Rubinstein die hun spel eenzelfde kwaliteit toedichtte: 'irresistible senuous charm' en een 'golden living tone, coming from the heart'.
Het internet biedt een rijkdom aan geluids-  en andere documenten om de componist, pianist en dirigent beter te leren kennen. Het Engelstalige wikipedia-artikel is zeer informatief. Ook het tijdschrift Pianowereld draagt een steentje bij met een nummer bijna exclusief gewijd aan dit Festival, met aandacht voor de handen, de vrouwen, de pianisten en een villa in Zwitserland. Zeker de moeite waard. 
Ikzelf grijp bij tijd en wijle graag naar de autobiografische schetsen van cellist Gregor Piatigorsky, ook zo'n Rus met een succesvolle carrière in het Westen. Het is een dun boekje vol prachtige anekdotes met een buitengewoon gevoel voor humor geschreven. De Duitstalige versie is nog verkrijgbaar, de Engelse niet meer, maar wel op internet te lezen.
Rachmaninov komt er niet zo heel goed vanaf, het waren vast geen dikke vrienden, maar toch is het leuk om te lezen. In hoofdstuk 19 komt Rachmaninov aan bod, die ruw een orkestrepetitie verstoort en als bootsman zijn passagiers de stuipen op het lijf probeert te jagen. Piatigorsky zal de Cellosonate van Rachmaninov vast prachtig gespeeld hebben, maar vreemd genoeg bestaat er geen opname van.
Gelukkig wel van de Vocalise, misschien toch wel zijn grootste succesnummer:
 

1 opmerking:

  1. Bedankt Eelco! Heb ik eindelijk weer de opname teruggevonden van de Derde sonate van Grieg die ik, als lp, eindeloos heb gedraaid bij mijn ouders thuis.

    BeantwoordenVerwijderen