Zomer

Het einde van het seizoen nadert.
Aan het weer is het nog niet te merken, maar wel aan de drang om weer een nieuw stukje te schrijven.
Die is nu even wat minder.

Ik had natuurlijk mooie verhalen kunnen vertellen over de reis naar Zuid-Korea en China.
Het was voor mij de eerste keer, dus vergelijken met 'vroeger' kan ik nog niet, maar ik voelde wel dat de ontwikkelingen daar heel snel gaan.
Met een aantal prachtige zalen en een groeiende belangstelling voor klassieke muziek.

Ik had over de Sacre op de heilige grond in Parijs kunnen vertellen.
Met veel succes sloten we de jubileum-reeks in het theater bij de Champs-Elysées af.
Voor wie nog niet genoeg heeft van dit meesterwerk, kan ik nog wel verwijzen naar twee artikelen, die er, wat mij betreft, uitsprongen.

Onze Nederlandse, maar internationaal ook zeer gerespecteerde, Stravinsky-expert Elmer Schönberger, dook in de schetsen en benadrukt dat componeren een aaneensluiting van keuzes is. Waren de keuzes van de componist bij dit stuk altijd de beste, of had het nog beter gekund?
'Ik weet niet meer wat ik na al die jaren adembenemender vind: het stuk zelf of de totstandkoming ervan. Maar wat was ik er vandaag graag bij geweest, in dat geweldige Théâtre des Champs-Elysées in Parijs.

En de 'Eckermann' van Stravinsky, Robert Craft, liet ook weer van zich horen.
Deze dirigent, muziekwetenschapper, en jarenlang assistent van de componist is inmiddels bijna negentig, maar blijft een belangrijke bron van informatie over de muziek. In Glimpses of a Life had hij al eens een paar hoofdstukken aan de Sacre gewijd met titels als 'The Rite at Sixty-Five' en 'The Rite at Seventy-Five'.
Bij een nieuwe editie kan daar nu ook 'The Rite at Hundred' aan worden toegevoegd.
Interessante verbanden worden gelegd, zoals met de schilderijen van Mikalojus Ciurlionis (1875-1911), een kunstenaar uit Litouwen, die ook componeerde.

Stravinsky zou ooit een toekomst als schilder overwogen hebben. En die openingsmaten in de fagot zouden afkomstig zijn uit een Litouws volksliedje.
De rol die Nikolai Rjorich, de maker van de kostuums en decors voor de Sacre, speelde bij de totstandkoming van de partituur blijkt veel groter dan ik had gedacht. Rjorich bezat een enorme kennis van het oude Rusland, maar was als filosoof ook sterk beïnvloed door mensen als Tagore en Ramakrishna, en was voor de jonge Igor een soort guru.

Craft komt ook naar buiten met homoseksuele escapades van Stravinsky, die toch vooral een reputatie met vrouwen als Coco Chanel heeft. De omgeving van de Ballets Russes, met Nijinsky en Diaghilev, was ongetwijfeld gekleurd door de herenliefde, maar in dit artikel is het met name een liefdesrelatie met Maurice Delage, leerling van Ravel, die zelf overigens ook een belangrijke rol in dit verhaal speelt.
Je kunt je afvragen of dit niet meer onder de noemer 'roddel' past en wat het met de muziek te maken heeft, maar het voegt natuurlijk wel iets toe aan het beeld van Stravinsky. Verder staan er nog veel waardevolle details in het stuk.

Het verhaal over de herenliefde kleeft natuurlijk ook altijd aan de muziek van Benjamin Britten, zeker de rollen die hij voor zijn levenspartner tenor Peter Pears heeft geschreven. Zoals Gustav Aschenbach, in Death in Venice.
Zijn laatste opera is gebaseerd op de novelle van Thomas Mann, waarin de obsessie voor een Poolse jongen een centrale rol speelt. Zowel Britten als Mann hebben die fascinatie zelf goed gekend en ongetwijfeld geworsteld met een maatschappij die dat niet accepteert.

Vooral de verfilming van Visconti is beroemd geworden, maar het heeft zeker ook een intrigerende opera opgeleverd, die zelden on het theater is te zien. Deze dagen komt een produktie, die in Engeland bijzonder goed ontvangen is, bij DNO op de planken, met het Rotterdams Philharmonisch in de bak.
Daar zit ik niet bij, maar ik ga zeker een keer in de zaal zitten.
En hopelijk velen met mij.