Sibelius

Van Furtwängler naar Sibelius lijkt niet de meest voor de hand liggende stap.
Wie kent hem als Sibelius-dirigent?
Toch vormen En Saga en het Vioolconcert ook onderdeel van die radio-opnames uit de oorlogsjaren.
Ze werden gespeeld op 7 februari 1943.
De opname van En Saga ken ik als krachtig en heel expressief.

Furtwängler zag Sibelius als impressionist, in de hoek van Richard Strauss, Debussy, Ravel en Reger. Daar valt wat voor te zeggen. In 1950 schreef hij nog in zijn 'Notebooks' over 'the monument of great and unbroken humanity' dat Sibelius met zijn muziek heeft opgericht. 'It is with admiration that the world remembers this man who has done so much more for his country than it is generally granted to a musician to be able to do.' In het Duits klinkt het misschien nog mooier. Wat de aanleiding was ontgaat me, want toen Sibelius overleed was Furtwängler al twee jaar dood.
Zijn antipode Karajan wist ook wel raad met Sibelius. Ik las ergens dat hij de favoriete dirigent van de componist zelf was, maar misschien was daar sprake van een verwisseling met Kajanus.
Robert Kajanus was een goede vriend van de componist en bij veel van diens muziek de eerste interpreet. En Saga was een opdracht van hem.
Maar Karajan kon er zeker ook wat van.
Hij zag Sibelius meer vanuit een verwantschap met Bruckner.
Hij dirigeerde de Zesde in 1938 in Stockholm en in die jaren vast ook in Duitsland.
Zeker ook in zijn tijd als chef in Berlijn, hoewel misschien niet altijd tot ieders genoegen.
Ik was verbaasd door het verhaal van Saraste, die zei dat Sibelius' muziek na de oorlog besmet was door het enthousiasme van Hitler voor die muziek, met name in Duitsland. In Engeland bijvoorbeeld is hij altijd populair geweest.

Saraste was al vaker bij ons, al vanaf begin jaren 90, en behoort inmiddels tot de oudere generatie van topdirigenten die Finland de laatste decennia heeft afgeleverd. Aangezien het idioom van Sibelius nauw verbonden is met de Finse taal, is dat voor de promotie van zijn muziek een goede zaak.
Wat dat betreft heeft Saraste in violist Kuusisto een ideale bondgenoot. En nu eens niet met het beroemde Vioolconcert maar met de zelden gespeelde Humoresken. Echte juweeltjes, zeker in zijn handen, die ik nog nooit gehoord had.