zaterdag 6 maart 2010

Geniale gek

Deze week hebben we bij het orkest de Symphonie Fantastique op de lessenaars.
En niet zomaar op de lessenaars; het zal het leeuwendeel van onze eerste cd voor BIS gaan vullen.
We zitten voor de opname in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum. Het is ons, net terug uit Amerika, nog niet vergund om in de Doelen te acclimatiseren.
De 'Fantastique' is een echt repertoire-stuk, al met veel dirigenten gespeeld. Maar de partituur blijft iets ongemakkelijks houden. Het idioom is uitzonderlijk, net als de componist, Hector Berlioz. Zijn muziek lijkt op niets anders. Eigenlijk het werk van een geniale gek, met grootse, megalomane ideeën, waarvan hij maar een gedeelte gerealiseerd heeft. Maar daar verdient hij dan ook wel een standbeeld voor.

Deze symfonie is net als Ein Heldenleben, een ego-document. 'Episode uit het leven van een artiest' noemt hij het stuk, een artiest die ten onder gaat aan de liefde voor een vrouw. En die artiest is natuurlijk de componist zelf. Een componist die overigens ook geen onverdienstelijk auteur is. Voornamelijk van autobiografische teksten, zoals de Mémoires, maar die zijn het lezen meer dan waard.
Over deze symfonie, en de aanleiding voor het componeren, heeft hij verschillende verhalen verteld. Zijn verliefdheid op een Shakespeare-actrice, Harriet Smithson, die hij uiteindelijk ook zou trouwen, is de bekendste. Aardiger misschien, als voorbereiding op het beluisteren, is het Shakespeare-citaat in het manuscript van de partituur uit King Lear:

Like flies to wanton boys are we to the gods:
They kill us for their sport

Berlioz was een man van het theater, ook in deze muziek, vol bizarre effecten en illustratieve passages.
Met twee maten houtblazers opent hij het gordijn, krijgen we de protagonist te zien, verzonken in zijn droom.
Een beetje zoals Strauss later zijn Till Eulenspiegel begint: 'Er was eens...'. Of, veel klassieker, nog voor hem Schubert met zijn Vijfde symfonie.
Yannick heeft hierbij ook een wat klassieke klankvoorstelling, voortbordurend op Beethoven. Een beetje Pastorale zit ook wel in  het derde deel en zoveel jaren zit er ook niet tussen de Fantastique (1830) en Beethovens Negende (1824). Dat betekent niet dat hij klankeffecten schuwt.
Gergiev is een groot liefhebber van Berlioz. Ik zag in New York alweer affiches van uitvoeringen van Damnation en Les Troyens, als ik me niet vergis. Met hem hebben we de Fantastique ook vaker gespeeld, zoals in Japan, maar die zat qua klank dichter bij de duistere kanten van Mahler. Yannick heeft een andere invalshoek, maar, ook al tijdens de concerten vorig seizoen, zeer overtuigend.

De sfeer van het stuk bereik je niet zo makkelijk in een studio, maar voor details en doorzichtigheid is het zeker een voordeel dus ik heb alle vertrouwen dat er een mooie cd uit komt.
En voor de mensen die al een opname van de Fantastique hebben is 'La mort de Cléopâtre' een interessante aanvulling. Anna Caterina Antonacci is een prachtige sopraan, die ondanks een doorwaakte nacht vanwege problemen in het hotel, in een enkele sessie het drama van de Egyptische koningin met alle emotionele uitersten en een prachtige Franse uitspraak neerzet. We werden dit keer ook niet meer gehinderd door interferentie van gsm`s en rommelende magen - hoe gevoelig kunnen microfoons zijn - en zijn precies binnen de geplande tijd klaar.

De Fantastique gaat op zaterdagavond (6 maart) nog een keer 'live' in de Doelen. Dat zal, na deze voorbereiding en met de omstandigheden van een benefietconcert, zeker en bijzondere uitvoering gaan worden. Ook voor de vele liefhebbers van Janine Jansen, die in het concert van Bruch te horen zal zijn.
Bovendien, je kunt nog zoveel mooie cd's maken, er gaat toch niets boven een echt concert.
Dus laat niemand die kans voorbijgaan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten