Quinquin

Terwijl wij vrolijk onze Strauss-opera spelen, is de rest van de orkesten, in binnen- en buitenland, vooral met Mahler bezig. Al anderhalf jaar overigens, maar komende woensdag is het dan toch echt honderd jaar geleden dat hij overleden is.
En nog nooit is hij zo populair geweest als de laatste decennia.

Op de avond van onze premiere kwam Gergiev met de Eerste langs in de Doelen, samen met zijn Londense orkest, inclusief een van onze solo-cellisten overigens. En aan de Van Baerlestraat speelde het KCO met Haitink de Negende, het stuk waarmee hij ooit afscheid nam als chef-dirigent. Het zou mooi geweest zijn als ze daar volgende week mee naar Leipzig waren gegaan, waar Riccardo Chailly, destijds zijn opvolger, een prestigieus Mahler-festival houdt. Als gebaar van verzoening.
Haitink zal daar niet zijn. Wel Gergiev, en Yannick.

Strauss en Mahler waren vrienden, collega's, als dirigent en als componist, die elkaar respecteerden en bij elkaar over de vloer kwamen, maar ze waren totaal verschillend. Volgens Mahler groeven ze beiden een tunnel in dezelfde berg maar vanuit verschillende kanten. "Ooit zullen we elkaar tegenkomen." Er is ook een anekdote van dirigent Otto Klemperer. Toen deze Strauss vlak na het overlijden van Mahler tegenkwam waren beiden diepbedroefd. Maar de componist gaf ook toe dat hij altijd een beetje bang van Mahler was geweest en niet begreep waarom hij altijd naar Verlossing zocht. "Als ik maar 's morgens achter mijn bureau kan zitten en wat inspiratie krijg, hoeft daar zeker niet nog iets van verlossing bij. Wat kan Mahler daarmee bedoelen?"
Het tekent het verschil tussen hoe beiden tegen het leven en hun werk aankeken.


Mahler had, als dirigent van de Weense Hofopera, graag Salome gedirigeerd, maar kreeg het niet langs de censuur. Over Elektra schijnt hij minder enthousiast geweest te zijn en de partituur van Der Rosenkavalier zal hij niet meer hebben gezien. Op de dag van de Weense premiere, 8 april 1911, vertrok hij doodziek vanuit New York richting Europa om daar zes weken later te kunnen sterven. In Wenen, de stad waar hij zo'n problematische relatie mee had gehad, die hem uitgekotst had, maar die toch als zijn thuis voelde.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat hij van Der Rosenkavalier gevonden zou hebben.

Wij hebben inmiddels de premiere gehad.
Altijd spannend, maar nog extra door alweer een afzegging voor de rol van Octavian. 'Oh, sei Er gut, Quinquin.'

Het gaf Karin Strobos wel de unieke gelegenheid om al tijdens de premiere bij DNO te debuteren naast een ervaren Strauss-vertolkster als Anne Schwanewilms. En dat werd met gejuich ontvangen. Het is niet alleen talent dat je nodig hebt voor een carriere, maar je moet ook de kansen krijgen.
Ook de voorstelling op zondag zong ze. En dan merk je dat, hoewel een opera meestal beoordeeld wordt op de premiere, de uitvoeringen daarna vaak nog mooier worden. Ik heb nog geen recensies gezien. Misschien kiezen sommigen critici wel voor een andere avond. De enscenering is een reprise dus daar hoeven ze het niet meer voor te doen. En gelukkig heeft de NTS voor hun televisie-registratie ook voor latere data gekozen.