Salome 3

De première van Salome is geweest en succesvol volbracht. Ruim vierhonderd mensen in de zaal reageerden zeer enthousiast en de recensies zijn zonder uitzondering lovend. De vergelijking met de uitvoeringen in 2017, toen de enscenering van Ivo van Hove in première ging, werd uiteraard vaak genoemd. Met het KCO en Gatti in de bak moet dat een enorme gebeurtenis zijn geweest, maar blijkbaar bleef er dit keer nog veel van overeind. Zelfs zonder decors, bijna zonder acteren, minimale repetitietijd en orkestleden die om de haverklap vervangen moesten worden. 'Een intense voorstelling' schreef NRC, bij Trouw slaat hij 'in als een bom' en Operamagazine spreekt van een 'ijzingwekkende Salome'. Daar mogen we blij mee zijn in deze magere tijden.

Het was in ieder geval mooi om te merken hoe alles op zijn plek viel en hoe nuttig dan zo'n ervaren dirigent is. Cornelius Meister is sinds enkele jaren Generalmusikdirektor van de Staatsoper in Stuttgart en ik kan me voorstellen dat DNO na dit onverwachte debuut hem nog wel voor het een en ander zal willen strikken. Ook de zangers werden stuk voor stuk goed beoordeeld. Helaas zijn wij zelf tijdens de lugubere slotscene te druk bezig om Jennifer Holloway daar goed te volgen. Maar tegen die tijd staat ze al bijna een uur op het podium, vol afwisselende en uitdagende kunststukjes. Niet geregisseerd maar vol overtuiging. Voor Brian Mulligan maakte dat minder uit. Hij treedt vooral op als de stem van Jochanaan. Dus buiten beeld. Qua aanwezigheid op het podium, zeker ook als ze niet zong, was ik erg onder de indruk van Doris Soffel, blijkbaar een van de weinigen die er in 2017 ook al bij was. Het doet me weer een beetje terugdenken aan de ervaringen met Siegfried die we ook ooit tussen de zangers op het podium speelden en waar Graham Clarke als Mime je elke keer weer meevoerde het verhaal in. Stage presence in optima forma. 

De opstelling heeft niet alleen als voordeel dat wij de zangers kunnen zien, blijkbaar is het orkest ook in alle details bijzonder goed te horen, zonder de zangers te overstemmen. Wat wil je nog meer? Ik moet zeggen dat ik er een hard hoofd in had, maar ben toch blij dat het doorgegaan is. En we mogen nog twee keer. In het bescheiden programmaboekje, blijkt het verhaal van Alex Ross, uit zijn The rest is noise, passend als achtergrondartikel te zijn opgenomen. Tussen een eigen bijdrage van de componist en een passage uit de bijbel, Marcus 6. Het zijn tenslotte bijbelse tijden waarin het verhaal zich afspeelt.

Overigens zorgt Strauss er wel voor dat we in het orkest ook doordrongen raken van de karakters die aan het woord zijn. Of waarover gezongen wordt. De zeer onhandige heletoonstoonladders van de karakterloze Herodes zijn bepaald onaangenamer dan de rustgevende diatoniek van de strenge Jochanaan. Bij Herodias zijn het vooral van die gemene loopjes die even snel tussendoor moeten klinken. Het motief waarmee Salome haar opkomst heeft, wie eine verirrte Taube, zoals Narraboth zingt keert bij ons talloze malen terug, maar de kwint tussen de tweede en derde noot blijft een uitdaging voor de articulatie: 

Een mooi voorbeeld waar dit motief onverwacht in de violen opduikt is als Herodes tegen zijn vrouw verklaart dat hij voor niemand bang is. Al snel zal blijken dat hij doodsbang is voor overledenen, als die weer tot leven gewekt zouden kunnen worden, maar de muziek laat hier horen hoe zijn stiefdochter hem angst inboezemt. En daar zit de partituur vol mee. Dat wordt weer genieten vanavond!