Deutsches Requiem

Het gebeurt niet zo heel vaak dat er een dvd uitkomt van ons orkest, en voor BIS, een gerenommeerde cd-maatschappij, is het geloof ik de eerste keer dat ze muziek ook in beeld uitbrengen.
Alle reden om trots te zijn op de dvd van het afscheidsconcert van Gergiev in Rotterdam. Ik ben zelf niet in beeld, want ik zat niet op het podium op 25 mei 2008, maar heb wel mijn bijdrage achter de schermen kunnen leveren. Als musicus tussen de vakmensen heb ik mogen assisteren bij het kiezen van de beelden die uiteindelijk op het schijfje terecht zijn gekomen. Die vakmensen waren Christiaan van Schermbeek en Arne Verbrugh, die tijdens het concert de camera-mensen aanstuurden, en daarna, met de computer, verschillende versies van het ruwe materiaal maakten. In dat proces heb ik ook een aantal uren, met veel plezier en fascinatie, mogen meedraaien.

Als speler kijk je anders dan als documentaire-maker. Zeker naar Gergiev, waarmee ik inmiddels al vele jaren onder uiteenlopende omstandigheden vele verschillende stukken heb gespeeld. Dat geeft je een bepaald beeld van de karakteristieken en de kracht van zijn manier van dirigeren. En dat leverde interessante discussies op met Arne en Christiaan, met ook ieder hun eigen invalshoek, over de keuze van de beelden. Waarbij Christiaan zonodig de beslissing nam. Maar daarom staat mijn naam op de dvd onder de noemer 'editing'. En eigenlijk ben ik daar ook best trots op.

Muziek in beeld brengen is een aparte kunst. Het gebeurt vaak dat je moet constateren dat het resultaat geen meerwaarde heeft opgeleverd, dat een radio- of cd-opname eigenlijk een betere manier was geweest om van de betreffende uitvoering te genieten. Maar de beelden kunnen helpen om details van de instrumentatie te belichten. Instrumenten vallen meer op in het geheel als je ze bespeeld ziet worden. Zien is horen. En een bepaald spanningsverloop kan vertaald worden in het tempo van de beelden of de afwisseling van een totalen en close-ups. Hoe dergelijke elementen de manier bepalen waarop de kijker de muziek ervaart was erg boeiend voor mij om te ontdekken. Er zijn een aantal momenten die mij bijzonder dierbaar geworden zijn, maar daar kom ik later graag op terug.

Als ik het resultaat nu bekijk zie ik een regisseur aan het werk, die vertrouwd is met de muziek van Brahms. Maar ook met de dirigent en het orkest, die, met de beide solisten en het fantastische koor uit Stockholm, een prachtige uitvoering hebben gerealiseerd.

Het was een emotioneel en belangrijk moment in de geschiedenis van het orkest. Goed dat het op deze manier bewaard is gebleven.

Brahms heeft nooit een hele belangrijke plaats in genomen in de concerten die Valery in Rotterdam dirigeerde. Niet vergelijkbaar met bijvoorbeeld Strawinsky, Sjostakovitsj, Prokofjev of Mahler. Tot het laatste seizoen, waarin alle symfonieën en solo-concerten de revue passeerden. En, hoewel dat internationaal waarschijnlijk nog niet zo is doorgedrongen, heeft hij juist in dat laatste jaar laten horen dat hij zich ook in dit repertoire kan meten met de grootste dirigenten van nu. Ook dat laat deze dvd zien.

Ik geloof dat de verspreiding door BIS in Europa pas in juni begint en dan voor een hogere prijs dan waarop die nu via het RPhO te koop is, dus laat niemand aarzelen.