Een meerdelig, bij voorkeur vierdelig, werk voor groot orkest, zonder literaire inhoud?
Misschien moet ik er niet aan beginnen. De meeste pogingen, ook op internet, sneuvelen doorgaans in schoonheid.
Wat zegt 'woorden.org': meerdelig muziekwerk voor een groot orkest zonder solisten. Ze noemen als voorbeeld de Negende van Beethoven. Maar als er één werk als schuldige kan worden aangewezen voor het in de war sturen, benevelen van de definitie, dan is het deze koorsymfonie. Vier (vocale) solisten staan er in de partituur, O Freunde, nicht diese Töne!.
Dat lijkt me een veilige invalshoek, maar waarmee je nog erg weinig zegt. En de Sinfonieen van J.S.Bach, voor klavier solo, moeten we dan maar even buiten beschouwing laten.
Eigenlijk heb je er dus niet zo veel aan, als je het niet verbindt met een componist.
En zelfs bij een enkele componist kunnen nog werelden van verschil bestaan. Zoals bij Mozart, van wie we vorige week zijn Veertigste symfonie speelden. Vergelijk die eens met de Vierde.
Geschreven op negenjarige leeftijd in Londen, op reis met zijn vader en zusje. Of misschien, we weten het niet, wel een paar maanden later in Den Haag.
Bijna 25 jaar scheiden deze symfonieën, maar het lijken wel verschillende genres:
En hoe moet je het genre dan aan je publiek uitleggen?
Een nieuw publiek, gedeeltelijk althans, in een nieuwe serie.
Want de Core Classics is bedoeld om de centrale werken uit ons repertoire te presenteren aan mensen die er nog niet, of voor hun gevoel onvoldoende, bekend mee zijn en er meer over willen weten.
En ook voor de mensen die niet een hele avond aan een concert inclusief pauze willen besteden maar een enkel groot werk voldoende vinden. Die kunnen een uur later komen en het voorprogramma aan zich voorbij laten gaan.
Afgelopen donderdag was de aftrap met de Vierde van Mahler.
Zo te zien wilden weinigen zich de eerste helft laten ontnemen, want het zat al goed vol om acht uur, met ook een verheugend aantal jongere mensen. Een aangename mix van trouw publiek en nieuwsgierige consumenten.
Ik weet niet zeker hoeveel wijzer ze zijn geworden over de Vierde. Slagwerker Ronald Ent demonstreerde de sleebelletjes, waarmee de symfonie op zeer originele wijze opent.
Maar we kunnen ons toch moeilijk meer voorstellen hoe het eerste Weense publiek zich destijds beledigd en bij de neus genomen voelde. Marieke Blankestein liet horen waarom ze voor het tweede deel een extra, verstemde, viool op het podium moet hebben, maar dat heb ik moeten missen want de cellogroep werd ook ingezet. Het begin van het hemelse langzame deel mochten we spelen, om te laten horen hoe verschillend je daarmee om kunt gaan.
Een kijkje in de keuken, dus.
En misschien ook wel een goede voorbereiding om de inhoud van een grote symfonie als Mahlers Vierde te kunnen verteren en waarderen.
Een extra attractie was de app Wolfgang.
Publiek krijgt dan tijdens het luisteren naar de muziek informatie die verband houdt met wat op dat moment klinkt. Het was niet de eerste keer, maar vanaf nu wel vast onderdeel van de serie.
Ik zou graag een keer ervaren hoe dat werkt, als ik een keer vrij ben, maar hoorde positieve geluiden.
Het vestigt aandacht op zaken die anders aan de aandacht ontsnappen.
Je moet er natuurlijk wel voor kiezen om je door iemand anders te laten leiden, zoals bij een tentoonstelling in een museum, maar als het de luisterervaring verrijkt of intensiveert, lijkt me dat geen bezwaar.
Het zal de vraag niet beantwoord hebben wat een symfonie eigenlijk is.
Daarvoor moet je er gewoon veel gespeeld of gehoord hebben.
Deze week de Tweede van Sibelius.
Die gaat mee op reis naar Brno en Bratislava.
En komt later ook nog terug in Core Classics.
Dan wordt in de toelichting misschien vermeld dat Sibelius en Mahler het helemaal niet eens waren over wat een symfonie nu eigenlijk is. Maar dat is voor een volgende keer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten