Project YMS 4

En dan is voor project YMS alweer de derde dag aangebroken.
Als er nu nog geen schaduw is gaat de keizer verstenen, aldus de vloek van Keikobad.
Hij heeft zijn twaalfde bode gestuurd om de keizerin er aan te herinneren.
Het is een van die dreigende leitmotieven waar Frosch vol mee zit.
Nog dominanter is het motief van Keikobad.
Daar begint de opera mee en duikt voortdurend weer op in de lage stemmen van het orkest. Bij ons dus ook.
Keikobad speelt geen rol in het verhaal maar is toch voortdurende als machtige schaduw aanwezig.
Vergelijkbaar met Agamemnon in Elektra, ook Richard Strauss. Een motief van vier noten, waarop zijn dochter Elektra later herhaaldelijk zijn naam zingt, opent de opera. Hij is vermoord, dus kan geen rol meer spelen. Maar het wreken van die moord is de motor van het verhaal.
De naam van Keikobad heeft maar drie noten nodig. Ook hij is de vader van de titelrol maar is afwezig omdat hij in een andere wereld leeft. Een geestenwereld waar de keizerin, zijn dochter, waarschijnlijk weer naar moet terugkeren omdat ze gefaald heeft. Ze was de talisman ook verloren 'in der Trunkenheit der ersten Stunde'....

Tijdens zo'n repetitieproces ga je die leitmotieven steeds meer herkennen, en ermee spelen als je weet wat er in het verhaal gebeurt. Die motieven kleuren de woorden en de handelingen van de zangers en spelen ook een grote rol bij de Verwandlungsmusik, de instrumentale overgangen, waar we lekker even voluit kunnen.
Hoe Strauss in zo'n motief karakter weergeeft van een persoon, dier, voorwerp of gemoedstoestand is echt meesterlijk.
Keikobad is groots, machtig, onwrikbaar als steen.
De Amme, de vroedvrouw, heeft een heel ongemakkelijk, eigenlijk vervelend ritme, en ook melodisch is het niet lekker. Zoals ze is, een slecht karakter. En je herkent het meteen. Terwijl de keizerin op een vluchtige manier de hoogte in gaat, vaak als vioolsolo, met logische intervallen.
Eigenlijk heeft ze geen idee waar ze mee bezig is, tot halverwege het verhaal.
Maar er zijn ook prachtige meeslepende liefdesthema's waarin je als strijkorkest heerlijk kunt zingen en schmieren.

Alles zit er in, zo zei Yannick, en hij heeft natuurlijk gelijk.
Deze dag kregen we de koren erbij, die niet een groot maar wel belangrijk aandeel hebben in het geheel. Het deed me wel weer een beetje terugdenken aan onze Achtste Mahler, nog niet zo heel lang geleden een van de hoogtepunten met Yannick. Toen waren de koren wel een veel dominanter factor. Er is nu ook weer een kinderkoor, wat zelfs gemaand moest worden iets zachter te zingen! Yannick legde uit wat voor rol ze moesten zingen als ze bij Barak om eten gingen bedelen. Als een hond die zin in iets lekkers heeft.

De knappe jongeling die als attractie aan de verversvrouw wordt aangeboden kwam even zijn ding doen, vanuit de zaal versterkt door een trompet. Het blijft een merkwaardig verhaal.
Vanuit een loge in de zaal zingt de valk, die ook een motief toebedeeld heeft gekregen, dat je nooit meer vergeet als je het eenmaal gehoord hebt. Een aanhoudend ritme, met voorslagen hard en hoog in de houtblazers gespeeld, hobo's, es-klarinet, die hoek.
Achter op het podium staat een breed spectrum aan slagwerkinstrumenten opgesteld, zoals de donder- en de windmachine.

Vooraan, achter de eerste violen, bevinden zich twee celesta's - waar vind je dat? - en helemaal aan de rand een glasharmonica, wat volstrekt uniek is. Met waterbakjes om de vingers schoon te houden.
 Alles zit er in.

Van een schaduw hebben we niets meer gemerkt. Meer van de 'dronkenschap van het eerste uur'.
We zitten inmiddels met zijn allen echt in een flow waar nog weleens hele mooie dingen uit zouden kunnen komen.
Misschien al maandag in Parijs.