Schubert III

Het kwintet van Schubert wordt meestal uitgevoerd tijdens concerten van strijkkwartetten, die voor de gelegenheid een cellist uitnodigen, en de rest van het programma met eigen repertoire vullen. Brahms, Haydn, Alban Berg, een late Beethoven, er zijn allerhande meesterwerken mogelijk.

Wij openen met een kwintet dat niet tot het bekende repertoire behoort. Velen zullen de naam van de componist nog nooit gehoord hebben. Maar Georges Onslow was geen onbekende in het Wenen van Schubert. Hij componeerde vrijwel uitsluitend kamermuziek, maar die werd wel uitgevoerd door de grote violist Ignaz Schuppanzigh en zijn kwartet. We weten dat Schubert naar concerten met zijn muziek geweest is en misschien heeft hij zijn muziek ook nog wel ingekeken, bij Schuppanzigh of elders. In tegenstelling tot Schubert had Onslow geen problemen om zijn muziek gepubliceerd te krijgen.

Tegenwoordig is die situatie eerder omgedraaid. De meeste muziek van Onslow is alleen nog antiquarisch te vinden, hoewel mondjesmaat de laatste jaren steeds meer wordt heruitgegeven. Zo komt de muziek van het kwintet dat wij spelen van een uitgever uit Amerika. Hoewel zijn initiatief geprezen mag worden, heeft hij zijn werk helaas zo slordig gedaan, dat we tientallen fouten uit het materiaal hebben moeten halen. Zelfs vandaag heb ik nog octaveringen in mijn partij gecorrigeerd. Als referentie hebben we gelukkig, via internet, toegang tot oude partijen uit een bibliotheek in Kopenhagen.

Van het kwintet van Schubert zijn verschillende uitgaven in de handel, maar daar moet je ook uitkijken wat je koopt. Twee uitgeverijen pretenderen een zogenaamde 'Urtext' te leveren, dus wetenschappelijk verantwoord, maar met een verschillend resultaat. Terwijl het bij dit stuk eigenlijk zo overzichtelijk is. De enige bron is namelijk de eerste uitgave, die bijna 25 jaar na Schuberts dood verscheen. Het handschrift is vrijwel zeker verloren gegaan.
Bärenreiter heeft als uitgeverij een belangrijke troef in handen, aangezien ze zich met de gerenommeerde Neue Schubert Ausgabe op alle werken van Schubert gericht hebben. Maar Henle heeft ook een naam hoog te houden op het Urtext-gebied, en bovendien is hun versie van veel recentere datum. Het duidelijkste verschil is dat Bärenreiter de eerste uitgave naar eigen wetenschappelijk inzicht gecorrigeerd heeft en Henle die uitgave van voetnoten heeft voorzien en ongemoeid heeft gelaten.
Belangrijker voor mij is het praktische voordeel van Henle, die beter rekening heeft gehouden met de speler, die ook af en toe nog moet omslaan!

Voor wie meer over Onslow wil weten is er op internet natuurlijk het een en ander te vinden. Geboren in Frankrijk als telg van een oud Engelse adelijk geslacht. Zijn vader was vanwege een familieschandaal naar Frankrijk verhuisd, wat hij vanwege zijn afkomst na de Revolutie weer moest verlaten. De kleine Georges volgde hem op zijn tocht door Europa, die overigens begon in Rotterdam. En ik geloof dat de Vereniging tot Bevordering van de Toonkunst aldaar hem in 1833 nog tot erelid benoemde. Dus alle reden om zijn muziek weer in de Maasstad te laten klinken.